حاکمیت اقتصادی و مالی جهانی باید اصلاح شود

به گزارش

خبرگزاری موج

، محمدرضا فرزین در دومین اجلاس روسای بانک مرکزی کشورهای عضو گروه بریکس در مسکو با اشاره به ضرورت استفاده از  هوش‌مصنوعی در بانکداری الکترونیک و آمادگی ایران برای انتقال تجربیات خود به اعضای بریکس گفت: ما معتقدیم با توجه به خواست و اراده سیاسی که در گروه بریکس وجود دارد و انجام سرمایه‌گذاری های فنی و زیرساختی، به خوبی می‌توانیم به سمت «سیستم‌های ارتباط مالی مختص بریکس» و تسهیل پرداخت‌های فرامرزی در گروه حرکت کنیم و در نهایت به افزایش سرعت، کاهش در هزینه‌ها، دسترسی فراگیرتر به نظام پرداخت بین‌المللی و ایجاد فضای رقابتی‌تر نائل شویم.

رئیس‌کل بانک مرکزی کشورمان با اشاره به چشم انداز اقتصادی بریکس و نقش کشور های عضو در آن تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از اعضای جدید بریکس در سالهای ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ و علی‌رغم محدودیت‌های موجود، از رشد تولید ناخالص داخلی قابل قبولی برخوردار بود.

وی تصریح کرد: بررسی اقتصاد سایر اعضای بریکس نیز نشان‌دهنده آن است که در بازه زمانی مشابه، علی‌رغم اینکه کشورهای عضو بریکس با تنش‌های ژئوپلیتیکی بالا و خطرات ناشی از تجزیه ژئواکونومیک، از جمله حمایت‌گرایی و اعمال تحریم‌ها و نرخ‌های بهره بالا مواجه بودند، به خوبی به فعالیت خود ادامه دادند و با وجود این شرایط تولید ناخالص داخلی کشورهای گروه از رشد کشورهای توسعه یافته و هم چنین رشد جهانی بیشتر بوده است.

رئیس‌کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه کشورهای عضو بریکس در مجموع ۴۱ درصد جمعیت جهان، ۲۶ درصد مساحت زمین در پهنای چهار قاره جهان را به خود اختصاص داده و در مجموع بیش از ۲۵ درصد نفت جهانی و ۵۰ درصد سنگ آهن جهان را تولید می‌کنند گفت: امیدواریم با افزایش هماهنگی‌های راهبردی در اعضای بریکس شاهد جهانی قوی تر، پایدارتر، منصفانه‌تر و متعادل‌تر باشیم و قطعاً بریکس این توانایی و ظرفیت و پتانسیل را داراست.  

فرزین پیرامون موضوع بهبود سیستم پولی و مالی بین‌المللی هم گفت: در دوره ریاست بانک مرکزی روسیه در سا ل ۲۰۲۴ شاهد تلاشهای ارزشمند و مجدانه‌ای در رابطه با بررسی نواقص و کاستی‌های موجود در سیستم پولی و مالی بین‌المللی جهان، آسیب شناسی موضوع و ارائه پیشنهادات راهبردی و عملیاتی برای مرتفع کردن این کاستی‌ها بودیم. باید به این نکته اذعان کرد که اصلاح حاکمیت اقتصادی و مالی جهانی و اصلاح جامع معماری مالی جهانی برای بهتر شنیده شدن صدای کشورهای در حال توسعه برای مشارکت موثرتر، فراگیر، معتبرتر، پاسخگوتر و منصفانه‌تر ضروری است.

وی تصریح کرد: نظم پولی و مالی کنونی جهان در اصل بر پایه توافق “برتون وودز ” و با شکل‌گیری بانک جهانی و صندوق بین المللی پول بسط یافته است؛ اما آنچه واضح است خواست و اراده سیاسی کشورهای غربی به طور عام و آمریکا به طور خاص در این نهادها بروز و ظهور داشته است. علاوه بر این، صندوق بین‌المللی پول واجد ظرفیت کافی وام‌دهی نیست و با ظرفیت موجود از عهده  بحران های مالی جهانی بر نمی آید.

رئیس‌کل بانک مرکزی کشورمان در ادامه افزود: توجه به این نکته ضروری است که اعضای جدید بریکس بتوانند از شرایط عضویت و همکاری در ترتیبات ذخیره احتیاطی (CRA) و بانک توسعه جدید (NDB) بهره‌مند شود.

با توجه به جایگاه مناسب بانک توسعه جدید در بسیج منابع برای پروژه‌های زیرساختی و توسعه پایدار کشورهای بریکس و سایر اقتصادهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه، طی چند سال گذشته، حمایت بیشتر اعضاء برای تسهیل و تسریع روند عضویت ایران که در حال طی فرایند عضویت است مورد درخواست است.

فرزین همچنین در رابطه با ابتکار پرداخت فرامرزی بریکس(BCBPI) و پایاپای بریکس(BRICS Clear) و اینکه نمود عملیاتی کردن تعهدات قبلی رهبران بریکس مبنی بر ارائه راه حل‌های عملی برای بهبود سیستم پولی و مالی بین المللی است گفت: انتظار می‌رود راهکارهای عملیاتی در زمینه پرداخت بریکس با مرتفع نمودن انحصار موجود در سازکارهای پرداخت فعلی، در نهایت عدالت، استقلال و انعطاف پذیری را در یک اکوسیستم رقابتی و عادلانه فراهم کند.

رئیس‌کل بانک مرکزی کشورمان تصریح کرد: موضوع ابزار پرداخت در بریکس و یادداشت مقدماتی موسوم به BCBPI با هدف ایجاد یک پلتفرم تسویه برای پرداخت‌های فرامرزی بر اساس سیستم‌های تسویه ناخالص آنی(RTGS) و یا پول‌های دیجیتال بانک‌های مرکزی (CBDCs) اعضاء بریکس پیشنهاد شده است که با توجه به جایگاه و تاثیر پرداخت‌های فرامرزی در سایر موضوعات، اهمیت بسیار زیادی دارد و انتظار می‌رود با جدیت و فوریت بیشتری پیگیری شود.

فرزین گفت: همانطور که در بیانیه ژوهانسبورگ ۲ تاکید شده است افزایش سهم پرداخت ملی، تقویت همکاری کشورهای بریکس در زمینه سیستم‌های پرداخت، مسیر حرکت و فعالیت‌های آتی بریکس را مشخص کرده است. بنابراین امیدواریم برزیل به عنوان ریاست گروه در سال ۲۰۲۵  با جدیت بر جنبه‌های عملیاتی موضوع تمرکز کند. پیشنهاد می‌شود کارگروهی با هدف تدوین white paper به عنوان گام بعدی مورد پیگیری قرار گیرد و برای اطمینان از پیشبرد اهداف تعیین شده برنامه زمانبندی مشخص تدوین و ارائه شود.

رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین گفت: پایاپای سازی بریکس(BRICS Clear) و اطمینان از وجود شرایط لازم برای مشارکت اعضای جدید بریکس و بهره‌مندی از این طرح از اهمیت زیادی برخورداراست.

وی خاطرنشان کرد: ایجاد پلتفرمی برای تسویه بین دولتها و زیرساخت سپرده گذاری مبتنی بر فناوری دفاتر کل توزیع شده برای انجام معاملات فرامرزی با اوراق بهادار به عنوان پروژه‌ای با پیچیدگی‌های فنی و عملیاتی و با اهمیت زیاد ارزیابی می‌شود.

فرزین افزود: معتقدیم که از طریق گفت‌وگو و همکاری مستمر، می‌توانیم زمینه‌های مشترکی را پیدا کنیم که منعکس‌کننده منافع همه کشورهای بریکس باشد. تعهد مشترک ما به تقویت همکاری های اقتصادی، تجاری و مالی برای دستیابی به توسعه و رفاه مشترک، حیاتی است.

رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین در ادامه این اجلاس بین‌المللی در خصوص ترتیبات ذخیره احتیاطی(CRA) که با هدف پاسخ گویی به فشارهای کوتاه مدت تراز پرداختها(BoP) ایجاد شده است، گفت: این ابتکار با هدف تکمیل تسهیلات فعلی صندوق بین‌المللی پول بوده و می‌تواند برای کشورهای بریکس با شرایط سهل‌تر و سرعت بیشتر نسبت به وام‌های صندوق بین‌المللی پول پرداخت شود.

وی افزود: در رابطه با CRA دو اصل اصلی شامل کارایی تخصیص مالی و امنیت به طور کلی، اهمیت قابل توجهی دارند. همانطور که مشخص است در ساختار فعلی با مسدود شدن منابع کشورهای مختلف، امنیت به عنوان یک اصل مهم مخدوش شده است. باید اذعان داشت که امروزه تهدیدات ناشی از زیرساخت های مالی تحت سلطه غرب تنها مربوط به ایران، روسیه و … نیست. در سال‌های گذشته تنها برخی از اقتصادها از جمله ایران با فشارها و تهدیدهای خارجی از سوی غرب مواجه بودند، اما امروزه این تهدیدات به راحتی به اقتصاد کشورهای دیگر مانند روسیه نیز تسری یافته است.

رئیس‌کل بانک مرکزی افزود: با توجه به تاکید اعضای CRA مبنی بر تعهد برای بهبود انعطاف پذیری سازکار CRA و امکان استفاده از ارزهای متعدد در پرداخت‌ها و با توجه به اهمیت وجود این ترتیبات برای مدیریت BoP کشورها در شرایطی که نظام صندوق بین‌المللی پول نقایصی در این زمینه دارد، اعضای جدید بریکس نیازمند دریافت اطلاعات، مستندات مرتبط و همکاری در ارزهای واجد شرایط جایگزین و هم چنین اصلاحات ذی‌ربط هستند و انتظار می‌رود در این حوزه از اعضای جدید حمایت بیشتری انجام شود.  

فرزین در ادامه پیرامون گروه اقدام پرداخت بریکس (BPTF) تصریح کرد: ما نقش و جایگاه رو به رشد گروه اقدام پرداخت بریکس برای مرتفع کردن عملیاتی چالش‌های فعلی در همکاری‌های پرداخت بین اعضاء را به صورت کامل تصدیق می‌کنیم. با توجه به محورهای مرتبط با BCBPI، تسویه حساب با ارزهای ملی اعضاء بریکس، نظارت بر سیستم‌های پرداخت و اجرای استاندارد ISO۲۰۰۲۲ انتظار می‌رود این گروه و برنامه‌های ذی‌ربط آن از حمایت و توجه بیشتری بهره‌مند شود.

فرزین گفت: ما معتقدیم با توجه به خواست و اراده سیاسی که در گروه بریکس وجود دارد و انجام سرمایه‌گذاری های فنی و زیرساختی، به خوبی می‌توانیم به سمت سیستم‌های ارتباط مالی مختص بریکس و تسهیل پرداخت‌های فرامرزی در گروه حرکت کنیم و در نهایت به افزایش سرعت، کاهش در هزینه‌ها، دسترسی فراگیرتر به نظام پرداخت بین‌المللی و ایجاد فضای رقابتی‌تر نائل شویم.

رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین در رابطه با کانال امنیت اطلاعات سریع اعضای بریکس هم گفت:خوشبختانه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تجربیات خوبی در زمینه امنیت اطلاعات در حوزه مالی دارد و در مانورهای سایبری بریکس که در کازان روسیه برگزار شد، مشارکت کرد. این نوع مانورهای سایبری تاب آوری سایبری بخش مالی کشورهای بریکس را تقویت می کند و جا دارد از بانک مرکزی روسیه در این زمینه قدردانی کرد.

 وی افزود: با توجه به رشد سریع تهدیدها و مخاطرات سایبری و نیاز به افزایش دانش و به کارگیری تجربیات کشورهای عضو بریکس در مقابله با این چالش ها، پیشنهاد می‌شود بستری برای تبادل تجربیات در مورد حملات سایبری، تهدیدات و اقدامات متقابل موثر توسط اعضای بریکس ایجاد شود. این پلتفرم به همه متخصصان مربوطه اجازه می‌دهد تا از آخرین و رایج‌ترین تکنیک‌های هک مطلع شوند. این، آنها را قادر می‌سازد تا اقدامات پیشگیرانه انجام دهند و سطح بالایی از آمادگی را در برابر فعالیت های مخرب حفظ کنند.

فرزین در خصوص گروه پژوهشی فن‌آوری‌های مالی در بریکس هم تصریح کرد: قطعاً فرصت‌های زیادی در این زمینه وجود دارد. هوش مصنوعی تاثیر قابل توجهی بر بازارهای مالی خواهد داشت. ما از هوش مصنوعی به طور گسترده در بخش بانکی برای اهداف مرتبط با آن استفاده می کنیم. AML‌/CFT، امتیازدهی اعتباری، مدیریت کلاهبرداری و خدمات مشتری از جمله این موارد است.

وی افزود: در عین حال، کاربرد هوش مصنوعی در بازارهای مالی خطراتی را نیز به همراه دارد، مانند ریسک‌های مربوط به گردش داده‌ ها و ریسک‌های امنیت اطلاعات و همچنین ریسک‌های مرتبط با سوءاستفاده بازیگران اصلی بازار مالی از موقعیت مسلط خود در بازار. در رابطه با مدیریت این ریسک‌ها، به نظر می‌رسد کشورهای بریکس نیاز به بحث بیشتر در مورد توسعه برخی استانداردهای خاص در مورد استفاده از هوش مصنوعی در بازار مالی دارند.

فرزین در خصوص بسترهایی برای رویدادها و سمینارهای آموزشی بانک‌های مرکزی بریکس هم گفت: اگرچه برگزاری سمینارهای آزاد با محورهای اعلامی رویکردی مناسب برای بهبود ارتباطات و اشتراک دانش در بریکس است، ایجاد ساختار تشکیلاتی منسجم تر در حوزه آموزش برای توسعه فعالیتهای بریکس قابل بررسی به نظر می‌رسد.

رئیس‌کل بانک مرکزی کشورمان همچنین پیشنهاد داد به منظور پیشرفت سریع‌تر و عملیاتی شدن آنها، ترتیبات پیگیری موارد در بریکس به طور کلی و با توجه به اهمیت و فوریت بحث پرداخت به طور خاص، به گونه‌ای بازطراحی شوند که امکان دستیابی به خروجی مشخص در زمان مشخص را فراهم آورند.

فرزین گفت: در شرایط فعلی، نام “تسک فورس” بر گروه‌های مربوط به موضوعاتی چون پرداخت گذاشته شده است، ‌ در حالیکه در وضع موجود صرفا کارگروه‌هایی برای تحقیق و بررسی هستند و با تغییر ریاست سالانه موارد تحقیق شده نیز به صورت مستمر پیگیری نمی‌شوند و نهایتا اجرایی و عملیاتی شدنشان بی نتیجه بماند، در نتیجه نام تسک فورس نیز مصداق چندانی ندارد. برای پیگیری موثرتر و نتیجه‌بخش‌تر پیشنهاد می‌شود در هر موضوع یک کمیته یا دبیرخانه دائمی با حضور کشورهایی که تمایل بیشتری در به نتیجه رساندن آن موضوع دارند تشکیل شود. در موضوع پرداخت نیز کشور ما برای نقش‌آفرینی موثر در این موضوع اعلام آمادگی می‌کند.