آمپول متوترکسات چیست و در چه مواردی تجویز می شود؟
مجله بهترینها خدمات بهداشتی – امروزه با بروز انواع بیماری ها، داروها روز به روز با نام های جدید وارد داروخانه ها می شوند و به سبد داروهای خانگی راه پیدا می کنند. بسیار مهم و ضروری است که قبل از مصرف هر دارویی از روش مصرف و همچنین عوارض احتمالی مصرف آن اطلاعات کافی داشته باشید. آمپول متوترکسات ممکن است یکی از داروهایی باشد که پزشک برای شما تجویز کرده است. اگر می خواهید در مورد آن بیشتر بدانید “مجله بهترینها” با ما بیا
آمپول متوترکسات چیست؟
متوترکسات برای درمان آرتریت روماتوئید و پسوریازیس، و همچنین در درمان سرطان سینه، سر و گردن، و سرطان ریه، تومور تروفوبلاستیک، لوسمی لنفوبلاستیک حاد، لوسمی مننژ، لنفوم غیر هوچکین، لنفوم مایکوسپونگوئید و لنفوم استئوسارکوم استفاده می شود. این دارو همچنین برای درمان سرطان دهانه رحم، تخمدان، مثانه، کلیه، پروستات و بیضه ها، لوسمی حاد میلوژن، مولتیپل میلوم، آرتریت ناشی از پسوریازیس و درماتومیوزیت استفاده شده است.
این دارو دارویی است که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند و از جمله داروهایی است که به عنوان داروهای ضد روماتیسمی شناخته می شوند و باعث تغییر مسیر بیماری می شوند. یعنی این دارو نه تنها علائم بیماری را از بین می برد، بلکه بر روند بیماری نیز تأثیر می گذارد.
موارد مصرف، عوارض جانبی و تداخلات دارویی:
| موارد استفاده کنید |
روماتیسم مفصلی پسوریازیس بیماری قارچی Mycosfungoid سرطان با تومورهای تروفوبلاستیک استئوسارکوم لوسمی لنفوبلاستیک حاد |
| عوارض | زخم و خونریزی دستگاه گوارش، اسهال، سوراخ شدن دستگاه گوارش (احتمالا کشنده)، گلبول های سفید پایین، عفونت های باکتریایی یا سپتیک، کاهش پلاکت ها، استوماتیت، زخم، التهاب لثه، فارنژیت، کاهش اشتها، تهوع و استفراغ. |
| تداخل دارویی |
آمینوگلیکوزیدها (خوراکی)، زغال سنگ، کلرامفنیکل (خوراکی)، اسید فولیک، داروهای کبدی مانند آزاتیوپرین، رتینوئیدها، سولفاسالازین، نوشیدنی های الکلی. |
مقدار و روش مصرف
مقدار دقیق آمپول متوترکسات برای مصرف بسته به بیماری متفاوت است. در مورد مقدار دارو و نحوه مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید. معمولاً دوز خوراکی این دارو برای درمان آرتریت روماتوئید 3 تا 4 قرص (معادل 7.5 میلی گرم تا 10 میلی گرم) تنها در یک روز در هفته (مثلاً روزهای جمعه) با هم مصرف می شود. بسته به اثر درمانی و در صورت عدم وجود عوارض، در صورت لزوم می توان مقدار دارو را به تدریج به 20 تا 30 میلی گرم در هفته افزایش داد.
اگر تعداد قرص های متوترکسات زیاد باشد، می توان آن ها را در 5 دوز مصرف کرد (مثلاً صبح و عصر، فقط 1 روز در هفته).
نکاتی که باید در مورد مصرف این دارو بدانید
- با وجود حالت تهوع و استفراغ به مصرف دارو ادامه دهید. در صورت استفراغ بلافاصله پس از مصرف دارو، باید بلافاصله به پزشک اطلاع دهید.
- از بارداری در طول درمان و بلافاصله پس از آن خودداری کنید. زیرا احتمال سقط جنین یا اختلالات مادرزادی در جنین وجود دارد.
- از تماس زیاد با نور خورشید خودداری کنید و در صورت تماس از پمادهای محافظ استفاده کنید.
- در دوران شیردهی نباید از متوترکسات استفاده کرد.
- از تماس با افراد آلوده خودداری کنید.
- برای جلوگیری از عفونت ثانویه حفره دهان، دهان خود را تمیز نگه دارید.
- هرگونه خونریزی یا کبودی غیرمعمول را فوراً به پزشک اطلاع دهید.
مراقبت های پرستاری و توصیه ها
- متوترکسات را می توان به صورت رقیق نشده در مقادیر زیاد و یکباره با تزریق داخل وریدی مصرف کرد.
- در صورت بروز عوارض جانبی بر روی دستگاه گوارش، می توان دارو را قطع کرد.
- بثورات، قرمزی، زخم در دهان، یا عوارض ریوی ممکن است نشان دهنده مشکلات جدی باشد.
- میزان مصرف و دفع مایعات بیمار باید روزانه کنترل شود. بیمار باید مایعات زیادی بنوشد (2-3 لیتر در روز).
- دمای بدن باید هر روز اندازه گیری شود. بیمار باید تحت نظر باشد تا اطمینان حاصل شود که دچار سرفه، تنگی نفس یا سیانوز نمی شود.
- بیمار باید از نظر خونریزی (به خصوص خونریزی گوارشی) و عفونت تحت نظر باشد.
- در صورت مصرف مقادیر زیاد متوترکسات (بیش از 100 میلی گرم)، مصرف لوکوورین ضروری است.
- در صورت ترومبوسیتوپنی نباید تزریق عضلانی انجام شود.
- با توجه به اثرات سرطانزای احتمالی دارو، مصرف طولانی مدت آن در شرایط غیر نئوپلاستیک باید با احتیاط کامل انجام شود.
- در موارد آسیت، انسداد دستگاه گوارش، ترشح پلور یا صفاق، موکوزیت، زخم معده و کولیت اولسراتیو باید با احتیاط فراوان مصرف شود.
- در صورت بروز اسهال یا علائم ریوی (به خصوص سرفه خشک و آزاردهنده)، مصرف دارو باید قطع شود.
- درمان انکولوژی با متوترکسات تنها در صورتی باید شروع شود که کلیرانس کراتینین و غلظت کراتینین سرم در محدوده طبیعی باشد.
- در درمان پسوریازیس، زمانی که پاسخ بالینی مطلوب حاصل شد، توصیه می شود به تدریج مقدار دارو کاهش یابد.
- مصرف زیاد آن می تواند باعث سرکوب مغز استخوان، کم خونی، حالت تهوع، استفراغ، درماتیت، آلوپسی و ملنا شود.
- در بیماران مبتلا به نارسایی کبد، کلیه یا مغز استخوان، دوز باید تنظیم شود.
- در بیماران مبتلا به ترومبوسیتوپنی باید از هرگونه تزریق عضلانی خودداری شود.
برگرفته از: drug.com
